บุญชู ภูศรี : ค้น คิด เขียน

  ฮี ในภาษาลาวและอีสาน      บุญชู  ภูศรี [1]              คำว่า “ฮี” ปรากฏเป็นชื่อหมู่บ้าน แหล่งน้ำ เกาะแก่ง ที่อยู่ในบริเวณภาคอีสานของไทยและใน สปป.ลาว ซึ่งบางครั้งไม่สามารถให้คำตอบชัดเจนได้ว่ามีความหมายอย่างไร หรือความหมายใดใช้กับลักษณะใดบ้าง ซึ่งที่ผ่านมาคำนี้ มีการนำเสนอในเชิงตลกทางเพศ เนื่องจากคำมีเสียงคล้ายกับคำเรียกอวัยวะเพศ โดยเฉพาะโดยเฉพาะเมื่อมีคำขยายด้านหลัง เช่น “ฮีใหญ่” และ “ฮีน้อย” รวมถึงการทำหน้าที่ขยายคำอื่น เช่น “ฮ่องฮี” นอกจากนี้ยังเป็นคำผวนที่อยู่ในสำนวนว่า “อยู่ดีมีแฮง” ผวนเป็น “อยู่แดงมีฮี” ซึ่งคำว่า “แดง” และคำว่า “ฮี” มีนัยยะของคำทางเพศอยู่นั่นเอง เสี ยง ฮ และ ร           เสียง ฮ ในภาษาลาวและภาษาอีสาน เมื่อจะปริวรรตหรือแปลเป็นภาษาไทยมาตรฐานแล้ว สามารถสามารถใช้ ร แทน ฮ ได้ ซึ่งในทางภาษาศาสตร์เรียกว่าเสียงปฏิภาค ( Sound  Correspondence ) แต่ก็มีบางคำที่ใช้แทนไม่ได้ เช่น                       ฮงฮง     - สุกใส                                          ฮอม        - จวน, ใกล้                      ฮีน         - เครื่องสานใส่ข้าวเปลือก              ฮึน